Eleştirinin Yürek Yakan Doğası

Dün akşam Sabri'nin Real Madrid'e attığı golü ararken, kendimi kendimin eleştirildiği bir sayfada buldum. Şaka tabi. Sabri kim ondan bile emin değildim, ne aradığımı da tam hatırlamıyorum. Ama kendimle ilgili, daha doğrusu çok da başarılı olmadığım komedyenliğimle ilgili bir yazı bulmuştum. Ekşi Sözlük eşrafından birileri kaleme almıştı yazıyı ve dahası aynı yazıda, sahne arkadaşlarım Alnıtemiz ve Sezyum doyasıya övülüyor, Kısmet Şov’u ikisinin kurduğundan bahsediliyor, ben de Sezyum'un gariban manitası sıfatıyla, ortama kaynamış, orada piç gibi dalgalanıyordum.

Alındım tabi. Ekşi Sözlük'ten yazar arkadaşıma mesaj atıp, Kısmet'i kuranların Alnıtemiz ve bendeniz olduğundan, Sezyum beyin ise sadece birkaç kez sahne alarak bize destek olduğundan bahsettim. Bunun üzerine şaşırtmayan bir cevap geldi. İzleyicimiz, gayet donanımlı bir standup izleyicisiydi ve beni 3 kez izleyip o kadar beğenmemişti ki, bahsettiği adamların arasına nasıl kaynadığıma anlam veremiyordu. Yoksa sahneye çıkma işine, o cesarete saygı duyuyordu. Kendisi çıksa sahnede 3 kelime edemezdi ve işte bu "kişisel farkındalığı" nedeniyle de sahneye çıkmıyordu zaten.

Yine üzüldüm. Keşke ilk mesajı öyle hırçın atmasaydım dedim. Ve sözlükçü arkadaşıma şöyle yazdım: "Benim mazeretim basit. İyi olabilmek için, kötü olduğum zamanlara ihtiyacım vardı. Canınız sağ olsun, beğenmemişsiniz. Ben çalışmaya devam edicem lakin. Ve dikkat edin, sizin kişisel farkındalığınız kişisel sınırınız olmasın."

Bunun üzerine tabi sabah, neden hırçınlaştığımı sorgulayan, bana yetişkin insanların birbirine tahammül etmesi gerektiğini hatırlatan bir cevap geldi. Ben de cevap verdim. İkna odamız hala açık, yazışmalar sürüyor. Büyük ihtimalle beyefendi şu an benim olduğumdan çok çok daha beter bir mizahçı olduğuma dair inancına oyuncak ayı misali sarılmış, onunla yek yürek olmuş durumda. Ben ise açıkçası önümüzdeki eleştirilere bakmanın peşindeyim. Çünkü eleştiri yapmak kadar, eleştiriyi kabul etmenin de bir yolu, bir yöntemi olmalı.

***

Şimdi bu yazıyı şu noktaya kadar okuyup, şunları diyecek olanlar da vardır.

1- İlgi çekmeye çalışan kötü mizahçı, eşinden dostundan "Yaa Deniz, biz sana çok gülüyoruz bi kere, o adam bok yesin taam mıaa!!" duymak istiyor. (Belki öyledir, bilinç altım "yar bana bir övgü" diye kıvranıyordur. Lakin öncelikle bence, 200 kere sahneye çıktıysam bunun 190 tanesinde çok kötü, rezil, suratına tükürülesi bir performans verdiğimi kabul edelim. Bu konuyu hiç tartışmayalım bile.)
2- Ünlü arkadaşlarından bahsediyor çünkü kendisi tam bir denyo. (Daha da bahsedeceğim, onların arasına kaynamaktaki çabam gerek karınlarını doyurarak, gerek kendilerini goygoylayarak devam edecek.)

***

Eleştiri yapmak günümüzde her zamankinden daha kolay. Eskiden, yani internet ve sosyal medya öncesi zamanlarda sanat sepet işleriyle uğraşan insanlar, genelde kendi dar sanat çevrelerinin eleştirilerini duyabiliyorlar, şayet birileri, bazı eleştiriciler kapılarına dayanıp suratlarına bağırmazsa, geri kalanından bir haber yaşayıp gidiyorlardı.

Şimdi sevseniz de, sevmeseniz de Ekşi Sözlük var, Twitter var.  İsteyen kitabına uydurup, hakkınızda canı ne çekiyorsa söyleyebilir. Misal dün yine başka bir arkadaşım, sözlükte başlığı altında rezalet şöleni düzenlenen Gaye Su Akyol hakkında yazılanların bir kısmını da okudum. Gaye bir röportajında Queen'i beğenmediğini söylemiş sanırım. Zaten itici, iğrenç resimler yapan, aileden zengin, ayrıca şımarık, ayrıca Kadıköylü, ayrıca hipster özentisi olan Gaye'ye, gayet eleştirel (!) şekilde (bkz: attention whore) yazan vardı misal. Hadi bunu geçtim, birileri, kızın ressam babasına da yardırmış, 60 küsür yaşında, bütün hayatı boyunca resim yapmış bir adamın, bir etkinlikte tanınmıyor oluşuna, buna bozulmasına, gülücükler eşliğinde SEVİNMİŞLERDİ..

Bir saniye durun, tatlı, biricik babanızın üzülmesine, sırf siz Kadıköylü rezil bir hipster olduğunuz için sevinildiğini düşünün. Bunun neresinin eleştiriye girdiğini, neresinin g.tünüze girebileceğini düşünün. 

***

Bana yapılan ilk eleştiriye dönersek, onun zaten haklı bir söylem olduğunu, benim zerrece komik olmayan, komik adamların arasına kaynamaya çalışan eblek bir kadın olduğumu kabul etmiştik. Çünkü ben, zaten kendi farkındalığım düşük olduğu (kendi kapasitemi bilmediğim) için, bunu bilmezden gelerek sahneye çıktığım için, bu sözleri dibine kadar hakketmiştim. Yanı sıra beni eleştiren kişi hırçın olmamı anlayamıyordu, zira bunlar da normal şeylerdi. Misal kendisi 2-3 saat uğraşıp bir rapor yazsa, müdürü ise "Bu ne, bok gibi olmuş!" dese, canı hiç sıkılmayacaktı. Atıyorum aynı kişi, bir iş kursa, bu iş ile ilgili başka bir adam gelip "Kız arkadaşınızın kurduğu iş harika, yalnız siz çok kötüsünüz, o işin başında ne arıyorsunuz?" sorsa, "Emeğime saygı duymadılar ulan!!" diye ağlamayacaktı.

Oysa bizler sanatçı olma hevesinde, yazar olma adayı, komedyen olma sevdalısı, ünlü olmaya kasan, denyolarız. Kendimizi ortalara şöyle ya da böyle atmışız. Elbette eleştirileceğiz. Denediğimiz, denerken başarısız olduğumuz zamanlar yüzümüze tekrar tekrar vurulacak. Yılmazsak, üzülüp, sinip, tırsıp köşemize sinmezsek, "Sen hala orda mısın? Sen hala ne yüzle deniyorsun?" diyecekler bize. Ve yine de dişimizi sıkıp, adabımızı bozmadan hayatımıza, sanatımıza, inandıklarımıza devam edeceğiz. Bu mu?

Evet. Baya bu.

***

Henüz ilkokuldaydım ve annemle oturmuş buz pateni müsabakası izliyorduk. Ben çocukluğumdan beri bu yarışmalara bayılırım ve yine çocukluğumdan beri, bir iki kez buzda düşmüşlüğüm olduğundan, sporcuların düşmesinden çok korkarım. Neyse, çocuktum, dünya şampiyonası izliyorduk, kızın biri çok da güzel bir seri yaparken, çok fena düştü buza. Baya eli, dizi, haşat oldu, gördük, içimiz gitti. Ama sporcu kız saniyesinde kalktı adet olunduğu üzere ve kaymaya devam etti. Ben de anneme döndüm, şunu dedim: "Ben düşseydim, kalkamazdım. Çok pis oturup ağlardım."

Annemin o gün verdiği cevabı, yüzündeki o boka bakar ifadeyi hiç unutmuyorum. "Sen her şeye otur ağla zaten!" dedi annem bana. Yıllarca bu anıyı, annemin zalımlığının nişanesi olarak sinemde sakladım.

Şimdi düşünüyorum da, ben o zalım ananın kurbanı olayım...
İyi ki vazgeçmeye her heveslendiğimde, boka bakar gibi baktı yüzüme. Her ağlayıp isyan ettiğimde, "Hıı çok!" çekti bana. Evet, annemin okuyacağı bir gazetede yazmaya cesaret edebilmem için 10 küsür yıl metin yazarlığı yapmam, yine her beni beğenmeyişinde ağlamaklı olmam, 35 yaşına kadar yazmaktan, becerememekten, beğenilmemekten yılmadan biraz daha yazmam gerekti.

Şimdi, yine bok gibi bir mizahçı ve rezil bir yazar ve iğrenç Kadıköylü bir hipster ve kendini sanatçı sanan, farklı olmaya avane bir ebleh olsam da, bana bunları diyebilecek, fakat "kendi farkındalığı" olduğundan hiç bir işe başlamayacak, hayatında tek bir amaç uğruna bile yenilmeyi, hor görülmeyi kaldıramayacak herhangi birinden çok daha yakınım başarılı olmaya.

Götümde buzdan dikenler, ellerim, dizlerim haşat.
Yine de buradayım. Daha çok çalışacağım.
Olana kadar olunmayacağını, olanla ölünmeyeceğini ve "olduğu kadar"ın bana yetmeyeceğini, hep bileceğim.

Siz de bilin canım benim,
Öpüyorum düşüp acıttığınız, her bir yerinizden.

d.

Related Items ahkam feminizm